De Vier van januari

De maand januari bestaat al sinds de vroeg-Romeinse tijd. Zijn naam komt van Janus, de Romeinse god van het begin en het einde, van het openen en sluiten. Hij wordt altijd met twee hoofden afgebeeld. Het ene kijkt naar het verleden, het andere naar de toekomst. Een betere god voor de eerste maand van het jaar kan er dus niet zijn.
Januari kan heel koud zijn met veel sneeuwval zoals de voorbije twee weken, maar toch gebeurt deze maand in de natuur al meer dan je denkt. Na de dooi komt het verborgen plantenleven namelijk heel snel tevoorschijn. Wie goed uitkijkt kan in januari al de eerste inheemse bloemen ontdekken.

De eerste is de Vroegeling, een heel klein eenjarig plantje dat bloeit vanaf januari tot in juni. Het groeit in de tuin, het park, de straat, de berm of greppel. Zolang de locatie maar zonnig, open, zanderig en relatief droog is.

Ook het gekende Madeliefje bloeit in januari. Het is een vaste plant die eigenlijk het hele jaar bloeit, maar nu valt ze extra op tussen alle afgestorven of slapende planten. Madeliefje betekent 'weideliefje'. Het woord made komt namelijk van het Germaanse 'mado' dat weiland betekent. Ook het Germaanse woord 'mada' dat gemaaide grond betekent is ermee verwant. Het Engelse 'meadow' stamt ook duidelijk van dit Germaans af.

Een andere typische januaribloeier is het Klein Kruiskruid. Het frisgroene blad en de gele bloemetjes vallen immers heel goed op in het grauwe winterlandschap. Ook de rest van het jaar blijft het eenjarig plantje bloeien. Wie een geel bloempje van dichtbij bekijkt zal zien dat het hier eigenlijk gaat om een bundel van fijne lintvormige bloempjes of buisbloempjes die verpakt zijn in een groen omwindsel. Prachtig om te zien! 

De vierde bloeier is Vogelmuur, een plantje dat iedereen waarschijnlijk kent van de moestuin. Het is een eenjarige plant die het hele jaar bloeit en die lange stengels kan maken tot zelfs 40 cm lang. De stengels groeien niet rechtop maar 'kruipen' over de grond. Zo bedekken ze dikwijls snel geschoffelde plekjes in de tuin want hun zaden kiemen heel gemakkelijk. Noem dit geen onkruid want hun kleine bloempjes zijn prachtig en de vogels vinden de blaadjes superlekker. Gooi maar eens een pol Vogelmuur bij de kippen. Je zal zien dat alles binnen de minuut wordt opgegeten. Ook voor mensen is het eetbaar, gezond en zelfs heel lekker in slaatjes, soepen en frisse dressings. Het wordt ook gebruikt in de kruidengeneeskunde bij jeuk en insectenbeten. De dooi is intussen ingetreden. Ideaal om te wandelen en te gaan zoeken naar de Vier van januari!